عسل در منوی صبحانه شرکتی

 یکی از مفیدترین راه‌هایی که سازمان‌ها می‌توانند آن را درجهت افرایش سلامت کارمندان انجام دهد، گنجاندن عسل در منوی صبحانه شرکتی آنهاست. از آنجایی که این روزها بسیاری از مدیران شرکت‌ها  و کارمندان از اهمیت صبحانه مطلع‌اند و می‌دانند با درنظرگرفتن هزینه بسیار پایینی برای تهیه صبحانه ،‌ می‌توان به افزایش بهروه وری شرکت کمک کرد؛ برآن شدیم تا با ارائه مطالبی درباره بهترین گزینه‌ها برای صبحانه‌ی شرکتی خواص آنها برای سلامت کارمندان، به مخاطبان کارافید اطلاعات مفیدی در این زمینه منتقل کنیم.

عسل چیست؟

عسل ماده‌ی مغذی شیرین و معطری است که توسط زنبورعسل از شهد گیاهان مختلف به دست می‌آید و از دیرباز مورد استفاده بشر بوده است. عسل ترکیبی از کربوهیدرات ها ،اسیدهای آمینه ،اسیدهای آلی، ویتامین‌ها و مواد‌معدنی ،پروتئین‌ها و چربی‌ها می‌باشد. خصوصیات فیزیکی وشیمیایی عسل بسته به منطقه پرورش زنبور و نوع گل و گیاه متفاوت است. درمطالعات صورت گرفته توسط محققین، خصوصیات کیفی عسل‌های مناطق مختلف ایران )از قبیل رطوبت ، قندهای احیاکننده ، خاکستر ، اسیدیته ، فعالیت دیاستاز ، مواد جامد نامحلول ، ویژگی های میکروبی و ...)ارزیابی شده‌اند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان قندهای احیا کننده درعسل منطقه آذربایجان در فصول مختلف متفاوت بوده و در فصل تابستان به بالاترین میزان می‌رسد و از نظر pH، رطوبت و خاکستر در فصول مختلف تغییرچندانی نکرده است. میزان رطوبت عسل منطقه گرمسار از حد استاندارد جهانی کمتر بوده و نشان‌دهنده کیفیت خوب عسل است، زیرا میزان بالای آن باعث تخمیر و فساد عسل می‌شود و به تناسب آن وزن مخصوص باید بالا باشد.

میزان اسیدیته عسل این منطقه بالاست که بستگی به نوع گل و شهد مورد استفاده زنبورعسل دارد. امروزه با توجه به فرآوری نامطلوب و تقلباتی که در تولید عسل می‌شود، کیفیت این ماده مغذی کاهش یافته و همین مساله اهمیت ارزیابی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و برآورد میزان تقلبات این محصول را بالا برده‌ است.

در بازار ایران، عسل اکثرا به‌ رنگ‌های سیاه، قهوه‌ای روشن و تیره، به‌رنگ عقیق و سرخ مایل به زرد، سبز یشمی و... است. تا حدودی از رنگ عسل می‌توان به نسبت عسل با محیطی که زنبور در آن زیسته آشنا شد، همچنین عطر و بوی عسل نواحی مختلف، متنوع است.

عسل کوهستان‌های پردرخت جنگل‌های مازندران، گیلان، جنگل‌های حیران و نواحی کوهستانی اردبیل، رنگی سیاه و تیره دارند. عسل زنبوری که از باغات میوه در کوهستان‌های آذربایجان غربی، تغذیه می‌کند، اغلب «سرخ مایل به زرد» است. زنبورهایی که از نواحی«استپ» به‌ویژه از گَوَن تغذیه می‌کنند، مانند کوهستان‌های طالقان، الموت، خمین، گلپایگان و... به‌رنگ «سبز مایل به یشمی» است. عسل نواحی کاشان، قمصر، نیاسر و... همانند گل‌های محمدی «سرخ» و «معطر» هستند.

عطر، طعم و خواص تغذیه‌ای و درمانی این عسل‌ها کمی متفاوت است، مثلاً عسل سیب یا عسل گَوَن، برای برخی از بیماری‌ها اثربخشی بیشتری دارند. ورود به جزئیات تخصص ویژه‌ای می‌طلبد که فراتر از حوصله این بحث است.

تشخیص عسل خوب از بد

شرکت‌هایی منوی صبحانه را در غذای شرکتی کارمندان خود لحاظ کرده‌اند و یا کیترینگ‌هایی که برای صبحانه شرکتی، منوی خاصی را در نظر گرفته‌اند،‌ باید با تشخیص عسل خوب از عسل بد، کیفیت عسل خریداری شده را برای کارمندان و شرکت‌ها تضمین نمایند. در ادامه مطالبی را می‌خوانید که به شما در این مورد کمک خواهد کرد.

ابن‌سینا در باره عسل می‏‌گوید: «عسل بسیار خوب آن است که کاملاً شیرین و خوشبو بوده و رنگش متمایل به سرخی باشد». کیفیت و اثربخشی عسل خوب و طبیعی چندین برابر عسل نا مرغوب مصنوعی است، البته پیشنهاد می‌شود حتی اگر عسل خوب و یا عسل مرغوب در دسترس ندارید، از آن چشم‌پوشی نکنید زیرا در تولید همان عسل نامرغوب هم از فرآیند تولید عسل طبیعی استفاده شده یا عسل طبیعی در آن مخلوط شده است و می‌تواند تا حدودی خواص عسل را درخود داشته باشد.

بهترین عسل برای صبحانه شرکتی کارمندان

بهترین عسل، عسلی است که زنبور عسل، زیستی طبیعی و بدون دخالت انسان داشته . این زنبورهای عسل در کوهستان‌ها و شکاف صخره‌ها و درخت‌ها، لانه ساخته و کارخانه عسل‌سازی خود را بدون مراقبت و دخالت انسان برپا می‌کنند. این نوع عسل‌ را گروهی از افراد باتجربه در صخره‌نوردی و گردآوری عسل، به دست آورده و در بازارها عرضه می‌کنند. قیمت این نوع عسل، به‌دلیل محدودیت آن و دشواری گردآوری آن، بسیار بالاست. به‌دلیل محدودیت وجود آن در بازار و قیمت بالای آن، استفاده‌ی معمول آن برای شرکت ها و شرکتهای تهیه غذا به‌صرفه و آسان نیست و حتی می‌توان گفت غیر ممکن است.

عسل خوب

عسلی است که زنبور آن را زنبورداران معتبر پرورش می‌دهند و آن را در کندوها و اقلیم‌های مناسب نگه‌داری می‌کنند و زنبور عسل با تغذیه طبیعی آن را تولید می‌کند.

عسل نامرغوب و تقلبی

عسل نامرغوب به دو روش تهیه می‌شود؛

در روش نخست، زنبور عسل همچنان در فرآیند تولید  عسل دخالت دارد. در این روش به‌جای تغذیه طبیعی زنبورها ، به آنها ترکیبی از مواد غذائی مصنوعی می‌خورانند و زنبورعسل با وجود این تغذیه غیرطبیعی، با پردازش طبیعی محصول خود را عرضه می‌کند. این نوع عسل بازهم مفیدتر از عسلی است که در روش دوم تهیه می‌شود.

در روش دوم، که ساده‌تر است و ممکن است زنبورداران در آن نقشی نداشته باشند، زنبور عسل تقریبا از نیمه راه دخالتی در تولید آن ندارد و واسطه‌ها عسل مرغوب او را به عسل نامرغوب تبدیل می‌کنند. در این روش، مقداری از عسل خوب یا عسل طبیعی، با مواد شیرین دیگری مانند شیره انگور، شیره خرما، شیره کشمش، توت و... یا ترکیبی از مواد گلوکزی مثل آب و قند، آب‌میوه‌ها، عسلک و... مخلوط می‌کنند و به جای عسل عرضه می‌کنند.

عسل مصنوعی

 بدترین نوع عسل، آن است که صددرصد مصنوعی بوده و در واقع اصلاً عسل نیست و یک شهد تقلبی است. در این روش، شهد تقلبی متشکل از مواد گلوکزی را که از انواع شهدها، شربت‌های قند، آبمیوه‌ها، شیره نیشکر و یا میوه‌هایی مانند خرما، خربزه، هندوانه، کدو، توت و... به دست آمده را با غلیظ کردن آب به‌طریق مصنوعی و صنعتی تهیه می‌کنند. خوشبختانه این نوع عسل، در کشورهای صنعتی تهیه می‌شود و کمتر در ایران به تولید آن توجه شده است.

در بازارهای ایران، اغلب عسل‌های نامرغوب به دو روشی که در بالا ذکر کردیم ساخته می‌شوند و به این ترتیب اندکی از خواص عسل خوب را دارا هستند.

روش شناسایی عسل خوب و مرغوب برای استفاده در صبحانه شرکتی

تنوع عسل خوب و مرغوب در اقلیم‌های مختلف، از گذشته شناسایی عسل خوب از بد را دشوار کرده است. حال با ورود عسل نامرغوب به بازار و طمع‌ورزی افراد سودجو، شناسایی عسل مهارت ویژه‌ای می‌طلبد. برخی گمان می‌کنند طعم عسل ، رنگ عسل ، میزان چسبندگی عسل ، میزان رطوبت عسل، شعله‌ور یا شعله ورنشدن عسل، شکرک زدن یا نزدن عسل و... نشانه‌های خوبی برای شناسایی عسل مرغوب است، اما این نشانه‌ها هیچ‌کدام قطعی نیست زیرا طعم عسل ، رنگ عسل و میزان رطوبت عسل، رابطه مستقیمی با محیطی که زنبور در آن تغذیه کرده، دارد.

به‌ قول دکتر «اسفندیار رشید‌زاده» عسل‌شناس و زنبوردار نمونه کشور، یک راه بیشتر برای تشخیص عسل خوب برای مصرف‌کننده وجود ندارد؛ آن هم استفاده از ابزارهایی است که بدن در اختیارش گذاشته است. با چشمانش شکل ظاهری عسل را ارزیابی می‌کند، با بینی‌اش آن را بو می‌کند، با زبانش آن را مزه‌ می‌‌کند  و اگر مجموعه این‌ها باب طبعش بود، عسل واقعی (عسل طبیعی) است و ارزش آن را دارد که بهای آن را در حد معقول بپردازد.

روش های تشخیص عسل مرغوب

تشخیص میزان چسبندگی عسل

عسل خوب، چسبندگی فوق‌العاده‌ای دارد. این میزان به چند روش می‌تواند توسط مدیران شرکت‌ها و تهیه غذای شرکتی آزموده شود؛

1- انگشتان سبابه و شست را به عسل آغشته کنید و با باز و بسته کردن آنها میزان چسبندگی را امتحان کنید.
2- دو ظرف را برای آزمایش انتخاب کنید. یک ظرف همراه با عسل که مجرای سرریز آن باریک و نازک باشد، و ظرف دیگر که عسل را در آن بریزید. ظرف عسل را با ارتفاع حدود یک متر سرازیر کنید. عسلی که مرغوب باشد و چسبندگی فوق‌العاده داشته باشد به‌صورت یک نخ درآمده و تا ظرف پایینی خواهد رسید و از ظرف بالایی دل نمی‌کند! اما شهد یا عسل نامرغوب به‌صورت مجزا فرو می‌افتد.
3- یک ظرف شیشه‌ای ساده مثل لیوان را پر از آب سرد کنید. توجه داشته باشید که آب حتماً سرد و خنک باشد. با یک قاشق مقداری عسل را از ارتفاعی بالاتر از لیوان، به آب بیفزایید. عسل مرغوب، به‌صورت یک رشته درون آب می‌ریزد و مانند طناب در قاعده لیوان جمع می‌شود و مدت مدیدی به همان حالت باقی می‌ماند و طعم آب سرد را شیرین نمی‌کند. اما شهد یا عسل نامرغوب، در اندک زمانی با آب سرد مخلوط می‌شود و رنگ و طعم شهد آرام آرام به کل آب سرایت می‌کند. عسل نامرغوب، درست مانند شهدی که برای تهیه شربت ساخته شده است، آب را شیرین می‌کند.

پایداری ویژگی‌های عسل

مدیران شرکت‌ها و کیترینگ‌ها و تهیه‌غذای شرکتی باید بدانند که عسل خوب و طبیعی، ویژگی‌های خود را در حالت طبیعی از دست نمی‌دهد. این حالت به چند روش قابل آزمایش است:

1-یک ظرف عسل خوب و طبیعی، رنگی یکنواخت دارد؛ اگر یک واحد از آن را جدا کنید، همانند بقیه ظرف یک میزان چسبندگی ویژه ، رنگ ، طعم و چگالی دارد. غیرممکن است چگالی یک سانتی‌مترمکعب از یک ظرف عسل طبیعی، از چگالی بقیه ظرف عسل بیشتر یا کمتر باشد، حال آن‌که ممکن است دیگر شهدها و عسل‌های نامرغوب وزن مخصوص، رنگ و طعم عسل یکنواختی نداشته باشند.
2- با گذشت زمان، میزان چسبندگی ، شیرینی، مغذی بودن ، طعم و عطر عسل طبیعی، ثابت می ماند و تغییر نمی‌کند.
3 - عسل طبیعی کپک نمی‌زند و فاسد نمی‌شود. گزارش شده که در اهرام مصر، عسل‌های بازمانده از هزاران سال پیش، همچنان سالم و قابل استفاده بوده‌اند.
4-کارمندان شرکت‌ها که عسل را در وعده صبحانه خود و در منوی صبحانه‌ی غذای شرکتی دارند ،‌ باید بدانند که گرما یا سرمای زیاد برعسل خوب هم تأثیر منفی دارد؛ رنگ برخی از عسل‌های خوب پس از سرد شدن، کدر می‌شود و این اتفاق نمی‌تواند نشانه بد بودن عسل باشد. در نتیجه کارمندان بهتر است در وعده صبحانه خود عسل را در آب و چایی داغ حل نکنند تا از تمامی ویژگی‌های غذایی عسل بهره ببرند.

رطوبت عسل

عسل طبیعی رطوبت چندانی ندارد. مدیران شرکت‌ها و کیترینگ‌هایی که عسل را در منوی صبحانه غذای شرکتی قرار داده اند باید بدانند که می‌توانند از میزان رطوبت عسل، تا حدودی به میزان طبیعی بودن آن پی می‌برند:

1- می‌توان شیشه عسل را بالا و پایین کرد. از سرعت بالا و پایین رفتن حباب‌های داخل شیشه عسل می‌توان میزان رطوبت عسل را دریافت.
2-با آزمون‌های اول و دوم که برای سنجش میزان چسبندگی عسل ذکر کردیم و بررسی میزان کش آمدن عسل، می‌توان به کم و زیاد رطوبت عسل را پی برد.

طعم و مزه عسل

عسل طبیعی شیرینی ویژه و طعم و مزه‌ی خاصی دارد. البته مدیران شرکت‌ها و کیترینگ‌ها باید بدانند که عسل‌های مختلف به‌دلیل تفاوت در تغذیه و اقلیم زیستی زنبور عسل طعم‌های متنوعی دارند، اما با همه‌ی این‌ها، عسل طبیعی مزه‌ای متفاوت از شکر، شیره خرما، انگور و... دارد.

تشخیص رنگ

مدیران و کارمندان شرکت‌ها باید بدانند عسلی که در وعده‌ی صبحانه مورد استفاده قرار می‌گیرد شاید رنگ‌های مختلفی داشته باشد اما چنان که در بخش «پایداری ویژگی‌ها» گفتیم، رنگ عسل یک‌نواخت است. اگر ظرف عسل شفاف و شیشه‌ای ‌باشد، در جای جای یک ظرف عسل طبیعی، تفاوت رنگ و پررنگ یا کمرنگ بودن عسل ، دیده نمی‌شود؛ گذر زمان هم رنگ عسل طبیعی را تغییر نخواهد داد، درحالی که دیگر شهدها و عسل غیرطبیعی براثر گذر زمان به‌دلیل تابش آفتاب، تبخیر، کاهش رطوبت و... رنگی تیره‌تر به خود خواهند گرفت.

 عطر و بوی عسل

عطر و بوی عسلی که در منوی صبحانه‌ی غذای شرکتی مورد استفاده قرار می‌گیرد رابه دقت بررسی نمایید. عطر نیز نشانه دیگری برای شناسایی عسل خوب است، البته همانند آنچه درباره طعم عسل گفتیم بین عسل‌های مختلف به‌ دلیل تفاوت تغذیه و اقلیم زیستی زنبور، بوهای متفاوتی از عسل استشمام می‌شود. عسل غیرطبیعی یا نامرغوب یا بویی ندارد یا بوی آن برای جذاب نیست، اما عسل طبیعی رایحه‌ای ممتاز و خوش دارد. اگر در یک اتاق کوچک، ظرف عسل را باز کنید، کارمندانی هم که شامه‌ی معمولی دارند و عسل را ندیده‌اند، حتماً از رایحه مطبوع عسل، وجود عسل را در آن نزدیکی درک می‌کنند.

اگر در صبحانه شرکت خود از عسل استفاده می‌کنید بدانید که عسلی که زنبورهای عسل در تولید آن از گل‌های معطر مثل گل‌محمدی، زعفران، اقاقیا و ... تغذیه کرده‌اند، از عسلی که زنبورهای عسل از باغ‌های میوه تغذیه کرده باشند خوشبوتر است.

آیا عسل شکرک تقلبی است؟

اول ــ نگه‌داری عسل طبیعی نیازمند محیط سرد و یخچال نیست. عسل را در دمای محیط شرکت نگه دارید. البته گرمای بالاتر از 40 درجه بر کیفیت عسل اثر می‌گذارد و از خواص طبیعی عسل را می‌کاهد.

دوم ــ اگر در عسل طبیعی، جانوری مثل سوسک یا پشه بیفتد،لازم نیست آن را دور بریزید، می‌توانید پشه یا جانور را از آن خارج کرده و از آنجایی که تغذیه از آن عسل ممکن است مشمئز‌کننده باشد، آن را به‌عنوان ضماد برای درمان‌های جلدی و بیماریهای پوستی استفاده کنید.

سوم ــ به‌خلاف باور رایج بسیاری از مردم، شکرک زدن عسل نشانه بد بودن آن نیست؛ برخی از عسل‌ها، در سرما، شکرک می‌زنند و رنگ عسل کمی مات می‌شود. در واقع شکرک زدن، پدیده طبیعی تبلور و بلوری شدن عسل است، "دکتر شهرستانی" استاد دانشگاه و مؤلف کتاب "زنبور عسل و پرورش آن" می‌نویسد: شکرک زدن عسل نه‌تنها دلیل بر بد یا تقلبی بودن عسل نیست بلکه معرف آنست که عسل کاملاً سالم بوده و به هیچ وجه بـا شکر مخلوط نشـده اسـت.